ΔΙΑΘΛΑΣΤΙΚΕΣ ΕΚΤΡΟΠΕΣ ΤΟΥ ΟΦΘΑΛΜΟΥ

Στον οφθαλμό που έχει καθαρή φυσιολογική όραση, οι ακτίνες του φωτός που έρχονται από τα ορατά αντικείμενα διαθλώνται αρχικά στο πρόσθιο τμήμα του οφθαλμού μέσα από τον υγιή κερατοειδή χιτώνα και τον κρυσταλλοειδή φακό. Στη συνέχεια, περνώντας μέσα από το υαλώδες σώμα εστιάζουν με ακρίβεια στον υγιή αμφιβληστροειδή χιτώνα στο εσωτερικό κεντρικό μέρος του οφθαλμού, σχηματίζοντας εκεί την τέλεια εικόνα. Στον αμφιβληστροειδή είναι η απόληξη του οπτικού νεύρου που οδηγεί το οπτικό ερέθισμα στον εγκέφαλο και κάπως έτσι, με αυτή την απλοποιημένη περιγραφή, βλέπουμε.

EmmetropiaEmmetropia Boys

Σε αντίθεση με αυτήν την ιδανική κατάσταση, στην περίπτωση που υπάρχει διαθλαστικό σφάλμα (αμετρωπία), οι φωτεινές ακτίνες εστιάζουν εμπρός, πίσω ή σε διαφορετικά σημεία του αμφιβληστροειδούς και η εικόνα που σχηματίζουν είναι θολή ή παραμορφωμένη. Τα διαθλαστικά σφάλματα είναι η μυωπία, η υπερμετρωπία, ο αστιγματισμός, η πρεσβυωπία και οι συνδυασμοί ή οι παραλλαγές τους.

 

1. Μυωπία

Είναι μια διαθλαστική εκτροπή που παρατηρείται σχεδόν στο 30% του γενικού πληθυσμού. Στη μυωπία οι φωτεινές ακτίνες εστιάζουν εμπρός από τον αμφιβληστροειδή, με αποτέλεσμα να μην βλέπουμε καθαρά τα αντικείμενα που βρίσκονται σε μακρινή απόσταση, ενώ αντίθετα βλέπουμε καθαρά τα κοντινά αντικείμενα.

Myopia

Myopia BoysΟφείλεται είτε στο μεγάλο μέγεθος του βολβού, είτε στην αυξημένη διαθλαστική δύναμη του κερατοειδούς ή του φακού του ματιού. Έτσι π.χ. ένα παιδί που έχει μυωπία βλέπει υπερβολικά καλά κοντά χωρίς γυαλιά, πολύ περισσότερο από τους συμμαθητές του που δεν τα έχουν ανάγκη, αλλά επειδή κερδίζει κοντά χωρίς γυαλιά, χάνει μακριά, και χρειάζεται βοηθήματα. Η μυωπία συνήθως αυξάνεται σταδιακά μέχρι την πλήρη ανάπτυξη του εφήβου, και περίπου στην ηλικία των 20 ετών συνήθως σταθεροποιείται.

 

2. Υπερμετρωπία

Ypermetropia

Ypermetropia PeopleΣε ένα υπερμετρωπικό μάτι οι φωτεινές ακτίνες από το εξωτερικό περιβάλλον εστιάζουν πίσω από τον αμφιβληστροειδή χιτώνα έτσι ώστε να μην βλέπουμε καθαρά κυρίως τα κοντινά αλλά και τα μακρινά αντικείμενα σε υψηλές υπερμετρωπίες.

Οφείλεται είτε στο μικρό μέγεθος του βολβού είτε στη μειωμένη διαθλαστική δύναμη του κερατοειδούς ή του κρυσταλλοειδούς φακού.

Το ποσοστό εμφάνισής της στον πληθυσμό είναι μεγαλύτερο από εκείνο της μυωπίας παρόλο που οι ελαφρά υπερμέτρωπες νέοι δεν φορούν γυαλιά, διότι ο νεανικός φακός τους έχει την ικανότητα να προσαρμόζει την ισχύ του και να εστιάζει σωστά.

 

3. Αστιγματισμός

AstigmatismosAstigmatismos ClockΕίναι ένα διαθλαστικό σφάλμα, το οποίο προκαλεί επιμήκυνση και παραμόρφωση της εικόνας του αντικειμένου που σχηματίζουν οι φωτεινές ακτίνες στον αμφιβληστροειδή, διότι αυτές δεν εστιάζουν όλες σε ένα σημείο αλλά σε διαφορετικά.

Οφείλεται στο γεγονός ότι ο κερατοειδής δεν έχει απόλυτα σφαιρικό σχήμα. Ένα αστιγματικό μάτι βλέπει την τελεία σαν γραμμή, το καρό σαν ριγέ και το σφαιρικό ή κυκλικό σχήμα σαν ελλειπτικό. Ο αστιγματισμός ενφανίζεται συνήθως εκ γενετής.

 

4. Αμβλυωπία

Συχνά κατά τα πρώτα χρόνια της ανάπτυξης ο ένας οφθαλμός έχει καλύτερη όραση από τον άλλο, με αποτέλεσμα ο δυνατότερος οφθαλμός να καταλαμβάνει στον εγκέφαλο και το χώρο του άλλου που αμβλυωπεί (τεμπελιάζει) και δεν βλέπει καλά, ενώ είναι φυσιολογικός.

Η αμβλυωπία στα παιδιά θεραπεύεται με κάλυψη του δυνατού ματιού και ειδικές ασκήσεις και γυαλιά.

Στους ενήλικες η αμβλυωπία εθεωρείτο μη θεραπεύσιμη. Αυτό όμως δεν ισχύει πιά. Έχει βρεθεί ότι με ειδικές συνθήκες καθώς και με κατάλληλες θεραπείες ορισμένα αμβλυωπικά μάτια ακόμη και ενηλίκων, μπορούν να βοηθηθούν.

 

5. Πρεσβυωπία

Η πρεσβυωπία εμφανίζεται συνήθως μετά το 40ό έτος της ηλικίας και οφείλεται στην αδυναμία προσαρμογής του ματιού στο να βλέπει κοντινά αντικείμενα. Η δυσκολία αυτή είναι εντονότερη στο διάβασμα. Σε ανθρώπους με υπερμετρωπία ή με μυωπία, η πρεσβυωπία μπορεί να εμφανισθεί σε νεαρότερη  ηλικία.

PresvyopiaΓια το λόγο αυτό οι υπερμέτρωπες χρειάζεται να χρησιμοποιούν γυαλιά πρεσβυωπίας σε νεότερη ηλικία, ενώ οι μύωπες αφαιρούν συνήθως τα γυαλιά τους για να μπορέσουν να δουν κοντινά αντικείμενα που δυσκολεύονται να δουν φορώντας τα μακρινά γυαλιά της μυωπίας τους.

Μια ειδική κατηγορία με πρεσβυωπία αφορά οφθαλμούς που έχουν χειρουργηθεί για καταρράκτη με ενδοφακούς, που βλέπουν καλά μακριά χωρίς γυαλιά, πλην των περιπτώσεων που οι ενδοφακοί είναι πολυεστιακοί ή προσαρμοστικοί, ή έχει χρησιμοποιηθεί το σύστημα Monovision.